Doğrusunu
söylemek gerekirse, kök iki sayısının irrasyonel olduğunu ispat etmenin,
aslında bir Diyofant Denklemi'nin çözümü olmadığını göstermek demek olduğunu
daha önceden düşünmemiştim. Diyofant Denklemi'nin ne olduğunu bilmeyenler için
kısaca tarif edeyim: Bazı denklemlerin çözümleri olabilir, ama tamsayı
olmayabilir. Örneğin 3x + 6y =
7 denkleminin çözümü çoktur. (x = 1/3, y = 1 veya x = 2/5, y = 29/30 ve bunun
gibi sonsuz çözüm - aslında denklemi 3x + 6y - 7 = 0 doğrusunun üzerindeki tüm noktalar -) Ama tam sayı çözümü olmayabilir. Yukarıdaki
denklemin mesela, tam sayı çözümü olamaz. Neden? Çünkü x ve y tam sayı olsa, 3x + 6y de tam sayı olur, hem de 3(x + 2y)
olarak yazılabildiği için, aynı zamanda 3'ün katı olan bir tam sayı... Ama 7'ye
eşit? 7 sayısı 3'ün katı mı? Değil... Demek ki 3x + 6y = 7 denklemini sağlayan x ve y'nin her ikisi
de tam sayı olamaz.
Her neyse, işte Diyofant Denklemleri, tam
sayı çözüm aranan denklemlere deniyor. Kök iki sayısının rasyonel olmadığı,
yani a ve b gibi iki tamsayının bölümü şeklinde yazılamadığı ispatlanırken de
ortaya bir Diyofant denklemi çıkıyor. Kök iki sayısı a/b’ye eşitlenip her iki
tarafın karesi alınınca, gerekli düzenlemelerden sonra x2 – 2y2 = 0 denklemine
ulaşılıyor. Kök iki’nin böyle iki tam sayının bölümü olamayacağı ispatlanınca,
aslında bu denklemin çözümünün olmadığı da ispatlanmış oluyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder